Wybierz rocznik

Szczegóły

Kategoria: Marzec 2010 nr 27

07 kwiecień 2010

Profesor Jerzy Kulczycki urodził się 24 grudnia 1934, w Lublinie w rodzinie Józefa i Stanisławy z domu Piekarskiej. Po ukończeniu Liceum Ogólnokształcącego, w latach 1951–1956, odbył studia wyższe na Wydziale Elektrycznym Politechniki Śląskiej w Gliwicach, specjalizując się w zakresie sieci elektrycznych. W dniu 27 czerwca 1956 uzyskał stopień magistra inżyniera elektryka i dyplom ukończenia studiów wyższych. Bezpośrednio po studiach przeniósł się do Krakowa, z którym związał całe swoje życie. W latach 1956–1966 pracował w Biurze Inwestycji Południowej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w Krakowie, gdzie kolejno pełnił funkcje: inspektora nadzoru inwestycyjnego, starszego inspektora nadzoru inwestycyjnego oraz kierownika Działu Elektroenergetyki i Elektryfikacji. W tych latach, co często wspominał, był zaangażowany w prace przy elektryfikacji linii kolejowej Kraków-Przemyśl i w budowę portu przeładunkowego Hurko-Medyka. Równolegle z pracą w PDOKP w latach 1961/62 na pół etatu pełnił funkcję starszego projektanta w Przedsiębiorstwie Projektowym „Inwestprojekt” w Krakowie. Po zakończeniu pracy w PDOKP w listopadzie 1966 roku podjął pracę w Biurze Projektów Kolejowych w Krakowie na stanowisku starszego projektanta, gdzie pracował do 1972 roku.

Od 1962 roku Jerzy Kulczycki rozpoczął współpracę z Akademią Górniczo-Hutniczą, jako wykładowca zatrudniony w ramach godzin zleconych w Katedrze Sieci i Urządzeń Elektrycznych kierowanej przez prof. Stanisława Bladowskiego. Pod jego kierunkiem wykonał i w 1967 roku obronił pracę doktorską uzyskując stopień naukowy doktora nauk technicznych. W 1972 roku dr inż. Jerzy Kulczycki rozpoczyna pracę na stanowisku adiunkta w nowoutworzonym Przemysłowo-Uczelnianym Instytucie Nowych Konwersji Energii AGH kierowanym przez prof. Zbigniewa Jasickiego. Nie traci jednak kontaktu z praktyką, od 1973 roku w wymiarze ćwierć etatu prowadzi działalność techniczno-projektową w charakterze konsultanta w Krakowskim Biurze Projektowo-Badawczym Budownictwa Przemysłowego.

W 1976 roku dr inż. Jerzy Kulczycki obronił na Wydziale Elektrotechniki, Automatyki i Elektroniki AGH rozprawę habilitacyjną pod tytułem: „Optymalizacja układu sieci rozdzielczych zakładów przemysłowych metodą podziału i ograniczeń” i uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego oraz został zatrudniony na stanowisku docenta w Instytucie Nowych Konwersji Energii AGH. W 1982 roku Instytut Nowych Konwersji Energii wraz z Zakładem Urządzeń i Sieci Elektrycznych Instytutu Maszyn i Sterowania Układów Elektroenergetycznych utworzyły Instytut Elektroenergetyki, którego organizatorem i pierwszym dyrektorem był doktor habilitowany Jerzy Kulczycki. W latach 1985–1988 doc. Jerzy Kulczycki pełnił funkcję Zastępcy Dyrektora Instytutu Elektroenergetyki, a w latach 1985–1990 funkcję kierownika Zakładu Sieci i Systemów Elektroenergetycznych tego Instytutu.

W 1988 roku przebywał na 4-miesięcznym stypendium naukowym rządu szwedzkiego na Uniwersytecie w Uppsali. W 1991 roku prezydent Rzeczpospolitej Polskiej w uznaniu dorobku naukowego dr. hab. Jerzego Kulczyckiego nadał Mu tytuł naukowy profesora nauk technicznych. Istotne znaczenie w ocenie Jego dorobku zawodowego miała wydana w 1990 roku przez WNT monografia pt: „Optymalizacja struktur sieci elektroenergetycznych. Wybrane metody obliczeń”, która stanowiła niejako podsumowanie prac Profesora i skupionego wokół Niego zespołu w zakresie optymalizacji sieci.

Profesor Jerzy Kulczycki był niekwestionowanym twórcą szkoły naukowej optymalizacji struktur sieci elektroenergetycznych, w ramach której powstało kilkanaście doktoratów w różnych ośrodkach naukowych, w tym 10 w AGH promowanych przez profesora.

Profesor Jerzy Kulczycki był autorem ponad 110 publikacji oraz referatów prezentowanych na konferencjach krajowych i zagranicznych oraz 5 książek. Poza wspomnianą wcześniej monografią z zakresu optymalizacji sieci prof. Jerzy Kulczycki był współautorem trzytomowego „Poradnika Inżyniera Elektryka” wydanego i wznawianego przez WNT w latach 1996–2005, monografii „Problemy Systemów Elektroenergetycznych” wydanej przez Sekcję Systemów Elektroenergetycznych Komitetu Elektrotechniki PAN oraz inicjatorem i redaktorem dwóch książek poświęconych problematyce strat w sieciach elektroenergetycznych wydanych w 2002 roku i 2009 roku przez PTPiREE.

Za cykl prac poświęconych optymalizacji sieci prof. J. Kulczycki otrzymał w 1997 nagrodę naukową w Konkursie Wydziału IV Nauk Technicznych PAN na najlepszą pracę z zakresu elektroenergetyki.

Profesor Jerzy Kulczycki na początku swej zawodowej działalności zajmował się budową sieci elektroenergetycznych, potem ich projektowaniem, a następnie zainspirowany bogatymi doświadczeniami praktycznymi rozpoczął badania naukowe głównie w obszarze optymalizacji sieci.

Obszerny dorobek profesora przejawiający się w licznych publikacjach obejmuje takie obszary jak: klasyczne metody optymalizacji sieci przemysłowych, wybrane zagadnienia z zakresu gospodarki elektroenergetycznej, dostosowanie polskiego systemu elektroenergetycznego do pracy synchronicznej z UCPTE, tworzenie podstaw rynku energii w tym konstrukcje opłat przesyłowych i rozliczeń za tranzyty, zastosowanie metod sztucznej inteligencji do optymalizacji sieci elektroenergetycznych, automatyzacja i optymalizacja pracy sieci rozdzielczych, tworzenie zaktualizowanych zasad planowania i programowania rozwoju systemów dystrybucyjnych.

Profesor J. Kulczycki był współorganizatorem i sekretarzem naukowym organizowanych cyklicznie co pięć lat, od 1984 roku do 1998 roku sympozjów „Metody Matematyczne w Elektroenergetyce”, które zdobyły duże uznanie w krajowych i zagranicznych ośrodkach elektroenergetycznych.

Profesor J. Kulczycki pełnił funkcję członka komitetów naukowych lub rad programowych szeregu konferencji elektroenergetycznych, w tym: Międzynarodowej Konferencji Naukowej „Aktualne Problemy w Elektroenergetyce” Gdańsk-Jurata w latach 1999–2009, konferencji naukowej Politechniki Częstochowskiej „Prognozowanie w Elektroenergetyce” w latach 2000–2008, konferencji „Optymalizacja w Elektroenergetyce OPE”– Warszawa – Jachranka (1999–2007), Międzynarodowej Konferencji „Electrical Power Quality and Utilization” w latach 1999–2007 oraz organizowanej prze Instytut Energoelektryki Politechniki Wrocławskiej konferencji naukowej „Elektroenergetyczne Sieci Rozdzielcze”.

Profesor J. Kulczycki posiadał szczególne umiejętności i zamiłowanie do pracy dydaktycznej. Pracę tę realizował przez wiele lat w Akademii Górniczo-Hutniczej oraz od 2000 roku również w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Tarnowie.

Posiadał wybitny talent dydaktyczny, wyróżniał się niezwykłą komunikatywnością oraz znakomitymi umiejętnościami nauczyciela akademickiego. Ze względu na swoją kompetencję, otwartość, życzliwość i partnerskie traktowanie młodzieży cieszył się bardzo dużym szacunkiem wśród studentów. Wypromował ponad dwustu magistrów inżynierów oraz inżynierów elektroenergetyków o bardzo wysokich kwalifikacjach zawodowych. Podobnie jak w przypadku działalności naukowej, tematy prac dyplomowych były efektem ścisłej współpracy z przemysłem i energetyką zawodową.

Profesor Jerzy Kulczycki był aktywnym członkiem i działaczem wielu towarzystw i organizacji naukowych oraz naukowo-technicznych.

Od 1972 roku prof. J. Kulczycki był członkiem Polskiego Towarzystwa Elektrotechniki Teoretycznej i Stosowanej, kilkakrotnie pełnił funkcję członka Zarządu Oddziału, a w latach 1988–1990 funkcję członka Zarządu Głównego PTETiS.

Szczególną aktywność prof. J. Kulczycki wykazywał w pracach Komitetów Naukowych i Sekcji PAN Oddział w Krakowie, którego członkiem był od 1973 roku.

Od 1992 roku aktywnie pracował w Sekcji Systemów Elektroenergetycznych Komitetu Elektrotechniki PAN, w której od 1995 roku pełnił funkcję Zastępcy Przewodniczącego. Profesor J. Kulczycki był członkiem Krajowego Komitetu CIRED – Międzynarodowej Konferencji Sieci Rozdzielczych, w którym pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego.

W latach 1982–1985 uczestniczył w pracach Zespołu Koordynującego Problem Resortowy MNSzWiT R.I.16 „Podstawy teorii rozwoju układów elektroenergetycznych”.

Od 1990 roku pracował w zespole ekspertów spółki Polskie Sieci Elektroenergetyczne. Był też członkiem Sekcji T10 Komitetu Badań Naukowych, w ramach której opiniował projekty naukowe.

W ramach pracy na AGH do 2002 roku pełnił funkcję członka Wydziałowej Komisji Dydaktycznej oraz członka Komitetu Redakcyjnego Działu Elektrotechniki, Informatyki, Automatyki i Mechaniki Uczelnianych Wydawnictw Naukowo-Dydaktycznych.

Był od 1972 roku aktywnym członkiem Związku Nauczycielstwa Polskiego. W latach 80-tych pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Rady Oddziałowej ZNP. Był też członkiem Rady Programowej Wydawnictwa Monograficznego Sekcji Systemów Elektroenergetycznych Komitetu Elektrotechniki PAN.

Profesor Jerzy Kulczycki brał udział w opracowywaniu licznych projektów i grantów KBN, wśród których należy wymienić:

• projekt badawczy z lat 1995–1998 „Optymalizacja sieci elektroenergetycznych z zastosowaniem sieci neuronowych”, jako kierownik projektu,

• projekt badawczy zamawiany z 1996 roku realizowany przez Konsorcjum Politechnik krajowych, jako współwykonawca tematów związanych z regulacją napięcia i rozpływem mocy biernej w warunkach współpracy KSE z systemem UCPTE.

Profesor J. Kulczycki bardzo owocnie współpracował z przedsiębiorstwami zajmującymi się przesyłem i dystrybucją energii elektrycznej. Szczególne relacje łączyły go ze spółkami wchodzącymi w skład ENION SA, EnergiaPro SA, Polskim Towarzystwem Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej w Poznaniu oraz Energoprojektem Kraków SA. Efektem współpracy były liczne prace naukowo-badawcze dotyczące opłat za przesył i tranzyt energii, regulacji napięcia, minimalizacji strat oraz planowania rozwoju sieci. Istotne znaczenie miały również opracowania wykonane w Zespole kierowanym przez prof. J. Kulczyckiego dla PSE SA, dotyczące zasad rozliczeń za wymuszone tranzyty energii elektrycznej.

Profesor J. Kulczycki wniósł olbrzymi wkład w kształcenie kadr elektroenergetyków. Promował licznych doktorantów, opracował liczne recenzje prac doktorskich i habilitacyjnych wykonanych na innych uczelniach krajowych. Tylko w latach 1997–1998 był autorem pięciu recenzji wniosków o tytuł profesora i na stanowiska profesorskie.

Miał również współudział w organizacji i budowie dydaktycznego laboratorium informatycznego sieci i systemów elektroenergetycznych na AGH.

Doświadczenie zawodowe profesora przyniosło wymierne korzyści dla AGH. Był współautorem prac związanych z budową głównej rozdzielni sieciowej 15 kV oraz koncepcji systemu pomiarów i monitoringu zużycia energii elektrycznej przez Uczelnię.

Za długoletnie, pełne zaangażowanie w działalność naukowo-badawczą, dydaktyczną i organizacyjną na uczelni prof. Jerzy Kulczycki był wielokrotnie wyróżniony Nagrodami Rektora AGH oraz odznaczeniami państwowymi, m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi (1964) oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1993).

Profesor J. Kulczycki w latach 1959–1983 był Honorowym Dawcą Krwi, za co był odznaczony kolejno Brązową, Srebrną i Złotą Odznaką Honorowego Dawcy Krwi. Był też aktywnym działaczem PTTK, za którą to działalność został wyróżniony Srebrną Honorową Odznaką PTTK.

Profesor J. Kulczycki był aktywnym długoletnim członkiem Stowarzyszenia Elektryków Polskich, do którego wstąpił w 1965 roku. Przez szereg kadencji pełnił funkcję członka Zarządu Koła SEP nr 16 przy AGH. Był współorganizatorem Konkursów „Na Najlepszą Pracę Dyplomową” organizowanych na Wydziale EAIiE AGH od kilkudziesięciu lat. Za zaangażowanie w działalność stowarzyszeniową był wyróżniony Srebrną (1988) i Złotą (1994) Odznaką Honorową SEP oraz Srebrną Odznaką Honorową NOT (1990).

Profesor J. Kulczycki zawarł w 1971 roku związek małżeński z Alicją z domu Adamus, matematykiem i również jak on nauczycielem akademickim. Byli szczęśliwym i harmonijnym małżeństwem. Wychowali dwóch synów: Wojciecha (1973) i Tomasza (1976), którzy założyli własne rodziny. Profesor J. Kulczycki, który bardzo cenił sobie życie rodzinne cieszył się z dwojga wnucząt. Profesor był wierzącym i praktykującym katolikiem.

Zainteresowania pozazawodowe (hobby) profesora były związane głównie ze sportem, turystyką i muzyką. Czynnie i z dobrymi wynikami uprawiał biegi długodystansowe, w tym maraton. Był zapalonym kajakarzem i na tym polu donosił sukcesy w zawodach. Przeszedł wszystkie szlaki w polskich pasmach górskich, a wiele rzek przepłynął kajakiem. Żywo interesował się historią, sztuką, kulturą i etnografią ziem polskich, a dzięki doskonałej pamięci i znajomości topografii potrafił zadziwiać szczegółową wiedza o każdej nieomal, nawet małej miejscowości. Był człowiekiem wrażliwym odznaczającym się subtelnym poczuciem humoru.

Profesor Jerzy Kulczycki był czynny zawodowo niemal do ostatnich dni swojego życia. Kilka miesięcy temu został ponownie zaangażowany jako emerytowany profesor na pełny etat do prac związanych z organizacją nowej katedry na Wydziale Energetyki i Paliw AGH. Jeszcze na przełomie listopada i grudnia 2009 roku prezentował referaty poświęcone problemom mocy biernej w systemie elektroenergetycznym na forum Sekcji Systemów Elektroenergetycznych KE PAN oraz spotkaniu PTPIREE w Warszawie. W styczniu 2010 roku planował udział w nowym projekcie badawczym.

Profesor J. Kulczycki zmarł niespodziewanie w dniu 13 lutego 2010, w wieku 75 lat, po krótkiej lecz ciężkiej chorobie.

Żegnany przez bardzo liczne grono współpracowników i wychowanków, w tym przez przedstawicieli uczelni technicznych z całego kraju oraz elektroenergetyków z Oddziałów ENION SA i Energoprojektu Kraków SA – w dniu 18 lutego 2010, został pochowany na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie.

Żegnający profesora J. Kulczyckiego podkreślali olbrzymi wkład Zmarłego w rozwój elektroenergetyki krajowej i w kształcenie kadr dla elektrotechniki. Akcentowano przy tym wielką skromność, niespotykaną życzliwość i wszechstronność profesora.

„…Ogromna to strata nie tylko dla Osób Bliskich Zmarłemu, ale także duża strata dla całej Elektroenergetyki… Dzisiaj wszelkie słowa są trudne i puste, po prostu bezsilne… Zabrakło między nami Wielce Zasłużonego i Wielkiego Człowieka, uczynnego, miłego i życzliwego. W tych tak bolesnych chwilach i w tym miejscu wołam i proszę Wszechmogącego by przyjął Go do Światłości Wiekuistej…” *

Profesor Jerzy Kulczycki pozostanie na zawsze w naszych sercach i pamięci jako wybitny uczony, nauczyciel, wychowawca wielu pokoleń elektroenergetyków, a dla wielu także Przyjaciel.

W imieniu współpracowników i wychowanków

• Aleksander Kot, Jan Strzałka,
Waldemar Szpyra

* Słowa wypowiedziane w dniu pogrzebu przez Prof. zw. dr hab. inż. Mariana Cegielskiego.

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł